Bij lasprocessen in de metaalindustrie komt lasrook of lasdamp vrij. Periodieke blootstelling aan lasrook is slecht voor de gezondheid. Werknemers die tijdens hun werkzaamheden lasrook inademen, lopen een verhoogd risico op irritatie van de ogen en de luchtwegen, astmatische bronchitis en keelpijn. Op de lange termijn zetten de ijzerdeeltjes zich vastzetten in de longen en vergroten zo de kans op longkanker. Kortom: met het oog op de gezondheid van de lassers is het cruciaal om de blootstelling aan lasrook tot een minimum te beperken. Voorkom risico lasrook. Graag bespreken we in dit blog een aantal maatregelen die u hiervoor móét treffen.
Risicoberoepen
Als verzamelterm omvat lasrook het mengsel van gassen, dampen en fijnstofdeeltjes dat tijdens deze industriële processen vrijkomt. Daarnaast komt lasrook vrij bij vergelijkbare bedrijfsprocessen, zoals slijpen, gutsen, schuren en thermisch snijden. Blootstelling aan lasrook beperkt zich niet alleen tot lassers van metaalbedrijven. In Nederland zijn ongeveer 100 beroepen waarbij dit gevaar op de loer ligt. Recent onderzoek toont aan dat dagelijks 400.000 mensen een verhoogd risico lopen. Veel medewerkers die tot deze risicogroep behoren, zijn geen lasser van beroep. Ze verrichten bijvoorbeeld regelmatig laswerkzaamheden in de bouw, de autoschadeherstelbranche en technische functies binnen industrie en landbouw. Werkgevers dragen de verantwoordelijkheid om voor een veilig en gezond werkklimaat te zorgen. Onderstaande 5 maatregelen dragen hieraan bij.
Stap 1: Voorlichting en bewustwording
Gedragsverandering bij industriële bedrijfsprocessen zoals lassen start met bewustwording. Het is de taak van werkgevers om medewerkers goed voor te lichten over de risico’s van blootstelling aan lasrook. Tegelijkertijd geven werkgevers voorlichting over het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen, lasrookafzuiging en een goede ventilatie. Uiteraard maken professionele lassers zich deze kennis al eigen tijdens hun opleiding. De combinatie van kennis, bewustwording en de juiste combinatie van beheersmaatregelen reduceert de blootstelling aan lasrook tot een minimum.
Stap 2: Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E)
In het kader van risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) zijn werkgevers verplicht om de blootstelling aan lasrook te beoordelen. Lasrook wordt gezien als een mengsel van ongedefinieerde samenstelling. Tijdens een 8-urige werkdag geldt hiervoor een wettelijke grenswaarde van 1 mg/m3.
Soms zijn er specifieke grenswaarden vastgesteld. Zo komt er bij het lassen van roestvaststaal (rvs) het schadelijke, kankerverwekkende Chroom6 vrij. Behalve stofdeeltjes bevat lasrook ook (toegevoegde) beschermgassen, zoals argon, helium, stikstofdioxide of koolstofdioxide. Ook hiervoor gelden specifieke, wettelijke grenswaarden. Meer weten over deze grenswaarden? De Sociale partners in de metaalsector hebben een RI&E Metaalbewerking opgesteld.
De Verbetercheck Lasrook is een ideaal instrument om zonder uitgebreide metingen te controleren of bedrijven volgens de Arbowet lassen.
Stap 3: Persoonlijke beschermingsmiddelen
Het is cruciaal dat lassers persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) dragen om zichzelf te beschermen tegen de vrijkomende stoffen en gassen. Vandaag de dag dragen lassers een apparaat op hun rug dat lucht uit de hal door een filter pompt. De schone lucht komt vervolgens in de helm van de lasser terecht. Zo kan de lasser veilig ademen. Lassers hebben soms de neiging om hun helm af te zetten, zodat ze het resultaat van hun werk kunnen bekijken. Dat is niet verstandig. Lassen is een warm proces en rookt dus na. Zodra een lasser zijn helm te vroeg afzet, is hij niet meer beschermd tegen lasrook. Dit risico-aspect komt uiteraard ter sprake tijdens de voorlichting en de werkinstructie.
Stap 4: Bescherming omgeving tegen lasrook
Blootstelling voorkomen aan lasrook bevat een breed scala aan beheersmaatregelen. Vaak ligt de nadruk daarbij op de bron: voorkomen dat er teveel lasrook in de (werk)atmosfeer terecht komt.
De snelle afvoer van vrijgekomen lasrook is hiervoor een beproefde methode. Bij de bronoplossingen bestaat een onderscheid tussen maatregelen op werkplekniveau en op werkruimteniveau. Frencken Handel en Service heeft diverse oplossingen voor industriële lasrookafzuiging in huis. Elk bedrijfsproces vraagt om een specifieke oplossing voor afzuiging bij de bron. Graag geven we u hier tekst en uitleg over.
Stap 5: Terugdringen lasrook
Het terugdringen van lasrook is een uitdaging van formaat. Het vakgebied vraagt om innovatieve oplossingen, omdat bij grote producties bronafzuiging niet mogelijk is of het werk belemmert. Gelukkig zijn er tal van nieuwe ontwikkelingen gaande. De lastoorts van TNO is hiervan een sprekend voorbeeld. Deze lastoorts zuigt lasrook direct af en zorgt voor minder vervuiling in de hal. R&D-bedrijven buigen zich momenteel over ventilatiesystemen of push-pull systemen om lasrook terug te dringen. Hierover leest u in een volgend blog.